Konak ve Karataş sahilinden yükselip, Eşrefpaşa ve Katipoğlu sırtlarındaki düzlüklere ulaşan ve İzmir Körfezi’ne azametle bakan Değirmendağ; adını XIX. Yüzyıl ortalarına kadar buralarda bulunan rüzgâr değirmenlerinden almıştır. “Değirmentepe” olarak da bilinen bu tepenin azınlıklar arasındaki adı ise “Coryphée Tepesi”dir.
“Coryphée” Antik Dönem tiyatro oyunlarında “koro şefi”ne verilen adlardan biridir. Ancak bu tepeye verilişi ise “İlk sıradaki/öndeki kişi” ya da “Önden seyreden/önde duran” anlamındadır. Hiç kuşku yok ki bu tepe Körfez’i çevreleyen tüm tepeler ya da yükseltiler içinde Göz Tepe ile birlikte denize en yakın bir noktada yer alan tepedir ve hiç kuşku yok ki bu adın kökeni Antik Dönem’e kadar gitmektedir. Çünkü o dönem İzmir’inde en önemli tapınaklar bu nedenle bu tepe üzerinde inşa edilmiştir.
Bu tepenin denize yakın ön tarafında bütün heybetiyle yer alan Zeus Akraios Tapınağı’nın, şehirden ve Körfez’den ne kadar ihtişamlı göründüğünü lütfen hayal eder misiniz? Umarım ve dilerim ki, bir gün hem Antik Stadyum hem de bu tapınakla ilgili kazılar başlar ve o muhteşem eser, bu tepenin üstünden, İmbat esintisiyle Körfez’i yeniden selamlayarak İzmir’i taçlandırır.
Yamaçlarında, uzun yıllar Yahudi Mezarlığı’nı barındıran tepede, yine eski çağlarda Asklepion adına yapılmış ancak günümüze ulaşmamış bir başka tapınağın da bulunduğu bilinmektedir. 1865 yılında Aydın Vilayet yönetimince yerleşime açılan Değirmendağ yamaçlarına, 1877 – 1878 Osmanlı – Rus Savaşı’ndan sonra İzmir’e gelen Müslüman göçmenler yerleştirilir ve yöre, özellikle Halil Rıfat Paşa’nın valiliği döneminde gelişir. Bu arada İzmir’de Karşıyaka Küçük Yamanlar Tepesi’nin de “Değirmentepe” olarak anıldığını ayrıca belirtmek isterim.
Birleşmiş Milletler Caddesi adını taşıyan Varyant’ın yapımından önce, o bölgeden geçen eski yol Değirmendağı Caddesi adıyla anılırken, günümüzdeki 384. Sokak da Değirmendağı Yokuşu olarak anılmaktadır.
Fotoğrafta sahil kısmında soldan itibaren Resim Heykel Müzesi, Konak Orduevi, İzmir Devlet Tiyatrosu Konak Sahnesi, Sabancı Kültür Sarayı, Best Western Oteli, İKSEV Nevvar-Salih İşgören binasını görülürken, hemen arka sırada ise Güney Deniz Saha Komutanlığı eski binası, günümüzde yıkılmış olan Atatürk Kütüphanesi, Astsubay Orduevi ve İzmir Kız Lisesi sıralanıyor. Biraz dikkatli gözler sol kenarda İzmir Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi binaları ile tepe üstünde Fatih Camii ve Dr. Selâhattin Akçiçek Kültür Merkezi binalarını da fark edebilirler. Elbette fotoğrafı Varyant ile birlikte sırasıyla Mithatpaşa, Halilrıfatpaşa ve Eşrefpaşa adlarıyla İzmir için çok önemli üç caddenin görüntüsü tamamlıyor.